تحدی به بلاغت (قرآن)تَحَدّی، اصطلاحی در علوم قرآنی و کلام اسلامی، به معنای هماورد جویی قرآن کریم که خداوند با منکران تحدی کرده است. ۱ - تحدی به نظم در قرآنخداوند به بلاغت و نظم قرآن با منکران تحدی کرده است و در قرآن هم به این موضوع اشاره شده است در آنجا که می فرماید: وان کنتم فی ریب مما نزلنا علی عبدنا فاتوا بسورة من مثله وادعوا شهداءکم من دون الله ان کنتم صـدقین• فان لم تفعلوا ولن تفعلوا...و اگر در باره آنچه بر بنده خود(= پیامبر ) نازل کرده‌ایم شک و تردید دارید، (دست کم) یک سوره همانند آن بیاورید؛ و گواهان خود را - غیر خدا - برای این کار، فرا خوانید اگر راست می‌گویید!•پس اگر چنین نکنید - که هرگز نخواهید کرد - از آتشی بترسید که هیزم آن، بدنهای مردم ( گنهکار ) و سنگها (= بتها) است، و برای کافران ، آماده شده است! ( برداشت تحدی به بلاغت بر این اساس است که مشخص‌ترین حالت مخاطبان عصر نزول قرآن، فصاحت و بلاغت بوده است.)(به گونه‌ای که هیچ یک از امتها به این مرتبه از بلاغت نبوده‌اند.). ۱.۱ - قرآن معجزه جاویداناز آنجا که نفاق و کفر که موضوع بحثهاى آیات پیشین بود، گاهى از عدم درک محتواى نبوت و اعجاز پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلم ) سرچشمه مى گیرد، در آیات مورد بحث به این مساءله پرداخته و مخصوصا انگشت روى معجزه جاویدان ((قرآن )) مى گذارد تا هرگونه شک و تردید را نسبت به رسالت پیامبر اسلام (صلى اللّه علیه و آله و سلم ) از میان ببرد، مى گوید: ((اگر درباره آنچه بر بنده خود نازل کرده ایم ، شک و تردید دارید لااقل سورهاى همانند آن بیاورید (و ان کنتم فى ریب مما نزلنا على عبدنا بسورة من مثله ).و به این ترتیب قرآن همه منکران را دعوت به مبارزه با قرآن و همانند یک سوره مانند آن مى کند تا عجز آنها دلیلى باشد، روشن بر اصالت این وحی آسمانى در رسالت الهى آورنده آن . ام یقولون افتره قل فاتوا بسورة مثله وادعوا من استطعتم من دون الله ان کنتم صـدقین• بل کذبوا بما لم یحیطوا بعلمه ولما یاتهم تاویله کذلک کذب الذین من قبلهم فانظر کیف کان عـقبة الظـلمین.آیا آنها می‌گویند: «او قرآن را بدروغ به خدا نسبت داده است»؟! بگو: «اگر راست می گویید، یک سوره همانند آن بیاورید؛ و غیر از خدا، هر کس را می‌توانید (به یاری) طلبید!» •(ولی آنها از روی علم و دانش قرآن را انکار نکردند؛) بلکه چیزی را تکذیب کردند که آگاهی از آن نداشتند، و هنوز واقعیتش بر آنان روشن نشده است! پیشینیان آنها نیز همین گونه تکذیب کردند؛ پس بنگر عاقبت کار ظالمان چگونه بود! ام یقولون افتره قل فاتوا بعشر سور مثله مفتریـت وادعوا من استطعتم من دون الله ان کنتم صـدقین• فالم یستجیبوا لکم فاعلموا انمآ انزل بعلم الله وان لا الـه الا هو فهل انتم مسلمون.آنها می‌گویند: «او به دروغ این (قرآن) را (به خدا) نسبت داده (و ساختگی است)!» بگو: «اگر راست می‌گویید، شما هم ده سوره ساختگی همانند این قرآن بیاورید؛ و تمام کسانی را که می‌توانید -غیر از خدا- (برای این کار) دعوت کنید!» •و اگر آنها دعوت شما را نپذیرفتند، بدانید (قرآن) تنها با علم الهی نازل شده؛ و هیچ معبودی جز او نیست! آیا با این حال، تسلیم می‌شوید؟ قل لئن اجتمعت الانس والجن علی ان یاتوا بمثل هـذا القرءان لایاتون بمثله ولو کان بعضهم لبعض ظهیرا.بگو: «اگر انسانها و پریان (جن و انس) اتفاق کنند که همانند این قرآن را بیاورند، همانند آن را نخواهند آورد؛ هر چند یکدیگر را (در این کار) کمک کنند. . ۱.۲ - صراحت در تحدیدر این آیه به روشنى وصراحت تحدى شده است ، وظهور در این دارد که به تمامى خصوصیات قرآن وصفات کمالى که از نظر لفظ ومعنا دارد تحدى شده ، نه تنها به فصاحت وبلاغت لفظ آن ، زیرا اگر منظور معجره بودن لفظ آن بود دیگر معنا نداشت که همه جن وانس را دخالت دهد، بلکه باید مى فرمود: اگر همه عرب جمع شوند نمى توانند به مثل آن بیاورند. ام یقولون تقوله بل لایؤمنون• فلیاتوا بحدیث مثله ان کانوا صـدقین.یا می‌گویند: «قرآن را به خدا افترا بسته»، ولی آنان ایمان ندارند. •اگر راست می‌گویند سخنی همانند آن بیاورند! ۲ - پانویس۳ - منبعفرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «تحدی به بلاغت» |